बहुप्रतीक्षित महापालिका निवडणुकांची घोषणा कोल्हापूर , इचलकरंजीसह २७ महापालिकांच्या सार्वत्रिक निवडणुकांसााठी १५ जानेवारी रोजी होणार मतदान.

बहुप्रतीक्षित महापालिका निवडणुकांची घोषणा कोल्हापूर , इचलकरंजीसह २७ महापालिकांच्या सार्वत्रिक निवडणुकांसााठी १५ जानेवारी रोजी होणार मतदान.

नेते–कार्यकर्त्यांच्या पायाला भिंगरी, लवकरच फुटणार प्रचाराचा नारळ:

मुंबई: एन वाय नवा भारत डिजिटल न्यूज नेटवर्क

राज्यातील सर्व २९ महापालिकांच्या सार्वत्रिक निवडणुकांचे पडघम औपचारिकपणे वाजले असून राज्य निवडणूक आयोगाने जानेवारी २०२६ मधील निवडणूक कार्यक्रम जाहीर केला आहे. राज्य निवडणूक आयुक्त दिनेश वाघमारे यांनी मुंबईत घेतलेल्या पत्रकार परिषदेत एकाच टप्प्यात संपूर्ण राज्यातील महापालिकांची निवडणूक घेण्याचा निर्णय जाहीर केला. या निर्णयामुळे गेली काही वर्षे प्रशासकांच्या ताब्यात चालणाऱ्या महापालिकांवरून निवडून आलेल्या लोकप्रतिनिधींकडे पुन्हा सत्तेचा ताबा जाण्याचा मार्ग मोकळा झाला आहे.​

या कार्यक्रमानुसार २९ महापालिकांसाठी २ हजार ८६९ जागांवर १५ जानेवारी २०२६ रोजी मतदान घेण्यात येईल आणि दुसऱ्या दिवशी म्हणजेच १६ जानेवारीला मतमोजणी होणार आहे. या सर्व महापालिकांमध्ये एकत्रितपणे सुमारे ३ कोटी ४८ लाख मतदारांना मतदानाचा हक्क बजावता येणार असून, आधीच अद्ययावत मतदारयाद्या प्रसिद्ध करून त्यातील डुप्लीकेट नोंदी शोधून काढण्याचे काम निवडणूक आयोगाने हाती घेतल्याचे स्पष्ट करण्यात आले आहे. नामनिर्देशनपत्रे दाखल करण्याची मुदत २३ डिसेंबरपासून ३० डिसेंबरपर्यंत असून ३१ डिसेंबर रोजी अर्जांची छाननी करण्यात येईल. २ जानेवारी ही अर्ज मागे घेण्याची शेवटची तारीख असून, ३ जानेवारीला अंतिम उमेदवारांची यादी व चिन्ह वाटप जाहीर केले जाईल, त्यानंतर प्रत्यक्ष प्रचाराला वेग येणार आहे.​

या निवडणुकीत मुंबईसह ठाणे, नवी मुंबई, पुणे, नाशिक, नागपूर, कोल्हापूर, इचलकरंजी, सोलापूर, छत्रपती संभाजीनगर अशा प्रमुख महापालिकांचा समावेश असल्याने ही लढत राज्याच्या राजकीय दृष्टीनेही अत्यंत महत्त्वाची मानली जात आहे. मुंबई महापालिकेत एक सदस्यीय प्रभागरचना ठेवण्यात आली असताना उर्वरित बहुतेक महापालिकांमध्ये चार सदस्यीय प्रभाग प्रणाली लागू केली आहे; विशिष्ट भौगोलिक रचना आणि मतदारसंख्येच्या गरजेनुसार काही प्रभागांमध्ये तीन किंवा पाच सदस्यीय रचना ठेवण्याची मुभा देण्यात आली आहे. मतदारांना त्यांच्या प्रभागातील सदस्यसंख्येइतकी मते देता येणार असून मतदानाची संपूर्ण प्रक्रिया इलेक्ट्रॉनिक मतदान यंत्रांवरून होणार आहे.​

कोल्हापूर महापालिकेच्या दृष्टीने ही निवडणूक विशेष लक्षवेधी ठरणार आहे. कोल्हापूर महानगरपालिकेसाठी बहुचर्चित चार सदस्यीय प्रभागरचनेचे प्रारूप काही महिन्यांपूर्वी जाहीर झाले असून, या रचनेनुसार शहरात चार सदस्यांचे एकाहून अधिक प्रभाग आणि एका प्रभागात पाच सदस्य अशी बहुसदस्यीय व्यवस्था निश्चित करण्यात आली आहे. प्रभागरचनेमुळे दाट लोकसंख्या असलेल्या पारंपरिक पेठा आणि नव्याने विकसित होत असलेल्या भागांचे पुनर्वाटप झाल्याने अनेक जुन्या मतदारसंघांचे समीकरण बदलले आहे. शिवाजी पेठ, शाहूपुरी, लक्ष्मीपुरी, राजारामपुरी यांसारख्या भागांत विद्यमान नेत्यांचे ‘पॉकेट’ म्हणून ओळखले जाणारे क्षेत्र विभागले गेल्याने स्थानिक पातळीवर नवीन समीकरणे आणि आघाड्या उभ्या राहण्याची चिन्हे दिसत आहेत.​

कोल्हापूर महापालिकेत यापूर्वीच्या कार्यकाळानंतर बराच काळ प्रशासकाच्या माध्यमातून कारभार सुरू असल्याने आता प्रत्यक्ष लोकशाही प्रतिनिधित्व परत येत आहे, ही बाब येथील नागरिकांसाठी महत्त्वाची मानली जात आहे. वाढत्या नागरीकरणामुळे वाहतूक कोंडी, पार्किंगची समस्या, पाणीपुरवठा, रस्त्यांची दुरवस्था, औद्योगिक व व्यापारी वाढ, तसेच पंचगंगा नदीकाठच्या पर्यावरणीय प्रश्नांवर मतदारांचा भर राहण्याची शक्यता आहे. बहुसदस्यीय प्रभागामुळे सर्वच राजकीय पक्षांना उमेदवारांच्या नवीन संयोजनाची संधी मिळणार असली तरी उमेदवारी मिळवण्यासाठी अंतर्गत स्पर्धाही चुरशीची होणार असल्याचे स्थानिक पातळीवर पाहायला मिळत आहे.​

राज्यातील महापालिका सध्या अनेक ठिकाणी तीन ते सहा वर्षे प्रशासकांच्या ताब्यात असून, सर्वोच्च न्यायालयाने नुकतीच दिलेली परवानगी मिळाल्यानंतर एकाच वेळी सर्व २९ महापालिकांची निवडणूक घेण्याचा मार्ग मोकळा झाला आहे. नागपूर आणि चंद्रपूर महापालिकांमध्ये आरक्षणाचा टक्का ५० टक्क्यांहून अधिक झाल्याने त्यांचे निकाल न्यायालयाच्या अंतिम निर्णयाधीन ठेवण्याची अट घालण्यात आली आहे, मात्र निवडणूक मात्र वेळापत्रकानुसार पार पडणार आहे. या पार्श्वभूमीवर या निवडणुका आगामी विधानसभा आणि लोकसभा निवडणुकांपूर्वीचा राजकीय परीक्षा पेपर मानला जात असून, विशेषतः कोल्हापूरसारख्या परंपरागतदृष्ट्या सक्रीय राजकीय शहरातील निकालाकडे संपूर्ण राज्याचे लक्ष लागले आहे.​