ईव्हीएमवर उमेदवारांचे रंगीत फोटो- बिहार निवडणुकीपासून होणार सुरुवात

ईव्हीएमवर उमेदवारांचे रंगीत फोटो- बिहार निवडणुकीपासून होणार सुरुवात

मतदारांचा गोंधळ टाळण्यासाठी निवडणूक आयोगाचा मोठा निर्णय

नवी दिल्ली: वृत्तसंस्था भारतीय निवडणूक आयोगाने (Election Commission of India) बिहार विधानसभा निवडणुकांपासून ईव्हीएम (इलेक्ट्रॉनिक व्होटिंग मशीन) वर उमेदवारांचे रंगीत फोटो छापण्याचा ऐतिहासिक निर्णय घेतला आहे. नामसाधर्म्यामुळे मतदारांमध्ये होणारा गोंधळ टाळण्यासाठी ही क्लृप्ती अंमलात आणली जात आहे. यामुळे मतदारांना त्यांच्या आवडत्या उमेदवाराला योग्यरित्या ओळखता येईल आणि त्यांना मतदान करता येणे सोपे होईल.

निवडणूक प्रक्रियेतील मोठा बदल
निवडणूक आयोगाने जारी केलेल्या सूचनानुसार, आता पासून सर्व इलेक्ट्रॉनिक व्होटिंग मशीनच्या बॅलेट पेपरवर उमेदवारांचे रंगीत फोटो छापले जातील. उमेदवाराचा चेहरा बॅलेट पेपरच्या फोटोसाठी देण्यात आलेली तीन-चतुर्थांश जागा व्यापेल, ज्यामुळे त्यांचे चेहरे अधिक स्पष्ट आणि ठसठशीत दिसतील. हा बदल बिहार विधानसभा निवडणुकीपासून अंमलात येणार आहे, ज्याचा कार्यक्रम ऑक्टोबर महिन्यात जाहीर होण्याची शक्यता आहे .
अधिक सुसह्य आणि सुवाच्य बॅलेट पेपर
याचबरोबर निवडणूक आयोगाने इतर महत्त्वाचे बदल सुचवले आहेत. सर्व उमेदवार आणि NOTA (None of the Above) चे अनुक्रमांक ईव्हीएमवर ठळक अक्षरात छापले जातील, ज्याचा फॉन्ट आकार ३० असेल. सर्व उमेदवारांची नावे आणि NOTA एकाच फॉन्टमध्ये आणि आकारात छापली जातील, जेणेकरून मतदारांना ते वाचणे सोपे होईल आणि संभ्रमाची स्थिती निर्माण होणार नाही .

मतपत्रिकांसाठी नवीन मानक
निवडणूक आयोगाने ईव्हीएम मतपत्रिकांसाठी एक मानक वजन देखील निश्चित केले आहे. ही मतपत्रके ७० जीएसएम (Grams per Square Meter) च्या कागदाची असतील. विधानसभा निवडणुकांसाठी विशेष गुलाबी रंगाच्या कागदाचा वापर करण्यात येईल. हे सर्व बदल निवडणूक प्रक्रिया अधिक निष्पक्ष आणि सरळसोपी करण्याच्या दृष्टीकोनातून केले गेले आहेत .

गेल्या काही वर्षांमध्ये अनेक वेळा नामसाधर्म्यामुळे मतदारांमध्ये मोठा गोंधळ उडत असे. काहीवेळा, एकाच नावाच्या उमेदवारांमुळे मतदार चुकीच्या उमेदवाराला मतदान करत असत. यामुळे निवडणूक परिणामावर परिणाम होऊ शकतो. हा गोंधळ टाळण्यासाठी तसेच मतदारांचा संभ्रम दूर करण्यासाठी मतदान यंत्रावर उमेदवारांचे फोटो असावेत, अशी मागणी अनेक वर्षे करण्यात येत होती. अखेर निवडणूक आयोगाने बिहारपासून श्रीगणेशा करून सजग मतदारांना चांगली भेट दिली आहे .

ईव्हीएम विश्वासार्हतेवर चर्चा
ईव्हीएमच्या विश्वासार्हतेवरून अनेकदा वाद निर्माण होतात. काहींच्या मते ईव्हीएम पूर्णपणे सुरक्षित आणि पारदर्शक आहेत, तर काहींना त्यात फेरफार होऊ शकतो असे वाटते. निवडणुकीत पारदर्शकता आणि लोकशाहीवरील विश्वास टिकवण्यासाठी सतत चर्चासत्रे व चाचण्या होत आहेत. भारतीय निवडणूक आयोगाला जागतिक स्तरावर ‘गोल्ड स्टँडर्ड’ म्हणून ओळखले जाते, आणि आयोगाने निवडणुकीच्या कार्यक्षम, सुरळीत आणि व्यावसायिक वर्तनाचे नेहमीच उच्च दर्जाचे मानक स्थापित केले आहेत .

निवडणूक आयोगाच्या या निर्णयावर राजकीय पक्षांची मिश्र प्रतिक्रिया आहे. काही पक्षांनी हा निर्णय स्वागतार्ह ठरवला आहे, तर काही पक्षांनी ईव्हीएमच्या विश्वासार्हतेवर प्रश्नचिन्हे उपस्थित केली आहेत. विरोधी पक्षातील काही नेत्यांनी ईव्हीएमवर संशय व्यक्त केला आहे, आणि बॅलेट पेपरवर निवडणूक घेण्याची मागणी केली आहे .
भविष्यातील योजना
निवडणूक आयोगाच्या म्हणण्यानुसार, बिहारमधील विधानसभा निवडणुकीपासून सुरू होणारे हे बदल लवकरच देशभरातील सर्व निवडणुकांमध्ये लागू करण्याची योजना आहे. त्यामुळे देशभरातील निवडणूक प्रक्रियेचा दर्जा उंचावेल आणि विश्वासार्हता अधिक वाढेल .